Öppis us de Aafäng vor Poscht

Vor dr Reformation het chuum öpper chönne läse u schrybe – usser es paar Chouflüt u Mönche. D Chlöschter hei Schrybstube gha, wo me o aus «Normale» hät chönne e Brief uf Latinisch la schrybe. Ds Tüüre drby isch aber dr Transport vom Chloschter zum Empfänger gsy. Das het nämich nid dr Staat organisiert, nei das isch Sach vo dene gsy, wo dr Brief hei wöue verschicke. We auso öpper e Brief vom Chloschter Trueb het la schrybe für öpper z Burtlef, het är müesse e Reisende sueche, wo dert häre isch gange – u das het chönne duure. Wüu d Verwautig vom Vermöge vom Chloschter Trueb z Burtlef isch gmacht worde, hets vermuetlech gäng ume Löifer gha. Dr Prys für dä Dienscht het me de mitem Löifer müesse abmache. Mir chöi aber o drvo usgaa, dass bsungerbar z Signou u z Langnou gäng Chouflüt sy ume gsy. Grad Langnou mit sim Märit isch e gueti Glägeheit gsy, we e Brief oder es Dokumänt öppe i ds Wäutsche het müesse. Irgend e Wyhändler isch sicher am Märit gsy. D Chouflüt hei scho vor dr Reformation uf Dütsch gschribe. Me brucht aber öppis Üebig, bis me das «Mittuhochdütsch» cha verstaa. E chly schwiriger isch es de mit em Amtsweibu vom Schloss gsy. Dä hät nämlech nid dörfe «privati» Poscht mitnää. Es isch auso uf ds Thema «Schmieren und Salben» drufabcho. Wo nach dr Reformation vom Jahr 1528 gäng wie meh Lüt hei glehrt schrybe u läse, isch o d Nachfrag nach Briefträger gschtige. 1673 isch dr Bärner Beat Fischer i Grossrat gwäut worde. Är het de es Flugblatt la schrybe, dass me doch z Bärn sött e Poscht yrichte. Das isch vom Rat so beschlosse worde u zum erschte Poschtpächter isch dr Beat Fischer gwäut worde. I churzer Zyt het är im ganze Bärnische Gebiet e Poscht ufboue. Im Ämmitau sy z Signou u z Langnou Fischer-Poschte eröffnet worde. Dr Fischer het sogar es paar Kantön chönne überzüge, dass si ds Poschtmonopou ihm söue gä u het o mitem Ussland Kontakt ufgno. 1680 het ne der Cheiser sogar zum «Rychsritter» ernennt. D Fischer-Poscht het sogar dr Yfau vo de Franzose 1798 überstange. Z Signou u z Langnou sy die wyter gloffe bis 1832.