Vo Früecher: Vom Historische här gseh, isch es meh oder weniger e Zuefau, dass mir das nöie Jahr itz grad u nid irgendeinisch im Summer tüe begrüesse.
Die eutischte Kaländer, wo me kennt, sy Mondkaländer. Dr Mond chunnt regumässig u me gseht ohni grosse Ufwand, wenn dass dr Mond-Monet fertig isch u dr nächscht aafaht. Ds Problem bim Mondkaländer isch das, dass das mit em Jahr nid zäme- passt. Zwöuf Mond-Monet sy öppe euf Tag zweni u 13 settig Monet wäre de z viu. Das isch auso ke gueti Lösig.
üse Kaländer funktioniert nach dem Stand vor Sunne u isch glich i zwöuf Monet ungerteilt. Weme das hüt nöi miech, würd me sicher zäh Monet yfüehre. D Solarkaländer wärde gäng nach em Früehligsaafang aapasst, dass dr Kaländer gäng mit em Jahr überystimmt. Erfunge hei die Kaländer die aute ägypter. Die hei müesse wüsse, wenn der Nil überschwemmt. Das Kaländersystem isch de über ägypte u Griecheland nach Rom cho. Dr Fäudherr Cäsar het im Jahr 45 vor Chrischtus dr Kaländer reformiert u sit em 14. Oktober 47 vor Chrischtus giut dä Kaländer im Römische Rych. O d Näme vo de Monet sy fasch au us em aute Rom. So um 1500 ume het me de gmerkt, dass da öppis nid guet isch, dr Kaländer geit ungfähr aui 100 Jahr ein Tag meh hingerdry. So het me de afe e Differänz gha vo zäh Tag.
Dr Papscht Gregor het de 1582 sinersyts dr Gregorianisch Kaländer ygfüehrt. Die Reformierte hei zwar o gseh, dass dr aut Kaländer fautsch isch, aber em Papscht öppis nachemache isch denn nid i Frag cho. Bärn het ersch 1701 dr nöi Kaländer agno. Vo 1582 bis 1701 het me müesse dra däiche, dass me im äntlibuech es angersch Datum het weder z Langnou. Die Reformierte hei o die Fasnachtsbrüch u ds Nöijahrssinge verbote. Das isch aber nid so guet aacho bi de Lüt, gmacht het me das auso glych. Wes dr Pfarrer het vernoo, isch me haut büesst worde. Dr Pfarrer vo Louperswiu het 1611 vermerkt: «das Pack (...) habe in Dyslis Gfellers Huss im oberenGaden (...) ein Singfressete am Nüwen Jahr» gmacht. 1621 hei si im äbnit äne gfyret u gsunge, dr Pauli Rüfenacht, dr Seiler Gabriel u dr Saam Pek. Dr Saam Pek isch bling gsy u het ir Nöijahrsnacht mit em Singe bättlet. Drby mues zimlech viu Wy trouche worde sy. 1631 sy grad sibe Lüt erwütscht worde, «welche uf das Nöw Jahr zu Nacht umbhar gloffen gan Singen».
Speter isch de das Singe o säutener worde, nume no 1749 isch einisch öppis gsy. Dr Lehrer Lüthi het aber i sire Biographie gschribe, dass me um 1840 ume wieder aagfange heig mit däm Bruch. Es isch aber o nüm verbote gsy u Männerchör hets i jedem Dorf eine oder zwee gha.
I wünsche aune es guets Nöis u tüet nume singe, mi störts nüt.