Es Burehuus uf Stäuze?

Ja, es git ömu zmingscht im Ämmitau Ortsnäme mitem Wort «Stelze». Unger angerem heisst z Lützuflüe es Heimet eso. Me muess sech emau es stattlechs Bärner Burehuus uf Stäuze vorsteue! Das Heimet steit aber nid öppe dunger im Schache, wo d Ämme dürelouft u so Stäuze bimene Hochwasser no ganz gäbig wäre. Nei, das Heimet, wo scho 1838 mit «Stelze» isch erwähnt worde, isch oberhaub vom Dorf. Auso, muess es e angere Grund gä, warum das Heimet eso heisst.

Es git aber no angeri Ortsbezeichnige mit däm Wort drinne. Churz u bündig «Stälze» heisst e Bitz Land ir Gmein Oberburg. U dä heisst scho es ganzes Zytli eso: «stost an die staeltzen vnnd Erlacher mattan» isch im Urbar vo dr «Trub Schaffnerei zu Burgdorf» usem Jahr 1531 notiert worde.

Grad im exakt glyche Jahr, auso 1531, aber imene angere Urbar isch «dr steltzacher» z Hütlige erwähnt, wo «j. Juch» gross isch gsy. U z Herblige hets e Bitz Land gä, wo dopplet so gross isch gsy: «ij. Jucherten heist der steltzacher».

U de hani no e dritte «steltzenacher» gfunge. Bi däm isch d Grössi aus «i juch» aagää. Dä isch im «Thorberger Urbar» vo 1498 gnennt worde, wo denn no es Chloschter isch gsy u dert isch no beschribe, wo das dä ligt: «in dem boden lit zuo einer siten an der kilchen von biglen».

Eso Stäuz-Ächer fingt me auso no dr eint oder anger – öb si hüt no so heisse, weiss i nid.

Entstange sy die Bezeichnige, wüu die Ächer, im süsch ender glychmässige Land öppis angersch hei gha. Das cha sy, dass zum Byspiu amene Ort e Egge usegluegt het, wo dr Nachbur geng het müesse drumume kurve. Ganz typisch isch die Bezeichnig o für Bitze, wo d Form vomene «L» hei.

Müglech isch aber o, dass i däm Gebiet e uffäuige Hoger – fasch wiene Stäuze – useluegt. Oder e Sank oder dass dä Acher, vor Form här, es ganz spitz zue­loufends Drüegg isch.

Bim Heimet «Stälze» oberhaub vom Dorf Lützuflüe dörfti dä sehr markant Tauyschnitt dr Grund für die Bezeichnig sy.
A dere Syte, wo süsch rächt regumässig verlouft, faut das scharfe Tau haut scho uf.