Error compiling Razor Template (contact the administrator for more details)

Wüsst dir wo «Rüde» im Obertu isch?

Wüsst dir wo «Rüde» im Obertu isch?
"Reutegrabe" het früecher nume "Rüde" gheisse. / Bild: Rebekka Schüpbach (srz)

We e Ort hüt nümme genau eso heisst, wie vor nes paar hundert Jahr, de dütet das drufhäre, dass de Bewohner das aute Wort nümme viu het gseit oder eifach unlogisch isch gsy. Eso gange isch es «Rüde» oder «Rüden», wo hüt ir Gmein Obertu ligt. Drby isch de a däm Ort äue no zimli viu gloffe, me fingt ömu rächt viu Züüg i aute Dokumänt; u die Sach isch de no sehr aut: Ds eutischte Dokumänt isch usem Jahr 1363. «zwo min schuopossen,die do heissent Louwenlene unnd Rûde, buwte Jenni v. Luterbach» - da het auso eine zwöi Heimet gha u die sy vomene Jenni usem Luterbach bout worde. Im glyche Jahr isch no e zwöite Ytrag gmacht worde u dert gseht me de o, wo das öppe chönnt sy: «in der parrochia von Hoenstetten» - auso dennzumale ir Gmein (Gross-)Höchstetten. No chly gneuer, beschribe isch dä Ort de im Urbar, wo d Herre von Erlach 1544 hei ufgschribe wär us dr Kilchhöre Höchstetten wie viu Zähnt ab­zlifere het: «Zuo rûdenn im dorff sind vier Hoef», gmeint isch hie ds Dorf Obertu. Dä Ort isch drufache no es paar Mau erwähnt worde, sygs i Urbare, Amtsrächnige oder süsch i Dokumänt. 1759 isch «zu Rüden» z letschte mau eso brucht worde - zmingscht für d Hüser. 

Ei Variante het nämlech überläbt. Weme vo Obertu gäge Auterswiu fahrt, de chunnt me a Reutegrabe vrby, eso heisse d Hüser u vor auem dr Bach dert. Weme uf aute Charte luegt, de gseht me, dass dä no 1838 «Rüdengraben» het gheisse. Es isch auso dr Bach bim Wyler Rüden. Dass «Rüde» i «Reute» isch umgnamset worde, chunnt nid vo ungfähr. Beidi sy nämlech Rodigsbezeichnige. «Reute» (oder o «Rüti» isch e schwyzerdütschi Erfindig, dass heisst «Rüde» isch viu euter. D Wurzle vo däm Wort sy ir authochdütsche Sprach z finge, we nid sogar im Germanische. Das aues zäme macht de äbe o Sinn, wüu denn vor über tuusig Jahr, wo Lüt usem Süddütsche Ruum das Gebiet da besiedlet hei, isch äue ds ganze Obertu meh oder weniger bewaudet gsy. Es het auso scho öppis müesse grodet wärde, für urbars Land zu übercho.

30.01.2025 :: Bruno Zürcher (zue)